Kismaayo(INO)-Wakiilka Qaramada Midoobey ee Soomaaliya Ambassador Afeey, oo dhowaan gaarey magaalada xeebta ah ee Kismaayo si uu uga qeyb galo munaasabad lagu sheegay taageerada dastuurka cusub ee maamulkaasi, ayaa sheegay in maamulka kmg ee jubba aan mar dambe loogu yeerin Karin KMG (ku meel gaar), maadaama uu soo dhameystiray qodobadii heshiiskii Addis Ababa iyo shuruudihii IGAD ay isaga u soo wakiilatey waa sida uu hadalka u yiriye. Hadalka Afeey ayaa ah mid ka hor imaanaaya hadalkii Madaxweynaha dowlada federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo Golaha Shacabka DFSa ku sheegeen in maamullada hadda dhismaaya ama jira yihiin ku meelgaar inta laga soo dhameystiraayo dastuurka dalka iyo sharuucdii lagama maarmaanka u ah federaaleynta iyo xaquuqaha & waajibaadka dowlada dhexe iyo maamulada xubnaha ka ah.
Wakiilka IGAD Maxamed Cabdi Afeey ee ay dhalashadiisa ay tahay Soomaali, heyb dhowna la ah Madaxweynaha Maamulka Jubba Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa dhowr jeer oo hore waxaa dhinacyada Soomaalida ay ku eedeeyeen inuu gacan bidixayso dib u heshiisiinta dadka deegaanka Maamulka Jubba, isla markaasna howlihii fududeynta ee IGAD wakiilka uga ahaa uu ka doorbidey taageero toos ah uu siiyo maamulka Axmed Madoobe.
Max’ed Cabdi Afeey wakiilka IGAD ee Somalia oo ka hadlaayey xaflad lagu ansixinaayey Dastuurka Maamulka Jubba oomagaalada Kismaayo ka dhacdey kaga dhowaaqey qoddobo isaga u gooni ah hase ahaatee uu xusay in Madaxwweynaha dowlada federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud la ogyahay taasoo cadeyn uga dhigay in u soo wakiishey Wasiirka Dastuurka Xuseen Badni isaga munaasabadaasi joogay, khudbad hambalyo ahna ka jeediyey. Qodobada uu Afeey halkaasi ka sheegay ayaa ahaa:
1. In jubbaland ka baxday ku meel gaarnimadii, wixii hadda ka dambeeyana ay tahay dowlad goboleed dhameystiran.
2. In Jubbaland fulisay heshiiskii Addis Ababa 100%.
3. In baarlanaaka iyo darturka Jubbaland ay XALAAL yihiin oo aan la arag cid ka daba hadli karta, maadaama ay goobjoog ka tahay barakeysayna DFS & IGAD. Waxuu xusan in ansixinta dastuurka uu barakeeyay wasiirka dastuurka dowladda federaalka Soomaaliya, taasna ay markhaati u tahay xalaalnimada dastuurka Jubbaland.
4- In IGAD soo dhawyneyso doorashada madaxtinimada Jubbaalnd ee dhici doonta 15 bishan Juulay 2015, haduu Eebe Idmo.
5. Waxuu si gaar ah ugu mahadceliyay Gudoomiyaha baarlamaanka Jubbaland, sida uu howsha u gudanayo.
6. waxuu u mahadceliyay xildhibaan Xoosh Jibriil, kaalinta uu ka qaatay dasturka Jubbaalnd.
7. In Jubbaland tahay meeshi ugu horeysay dalka Soomaaliya oo laga hirgeliyo Ciidamo qaran oo isku dhaf ah.
8.In DOWLADDA FEDERAALKA AAN LAGA OGOLEYN WAX MUDDO KORORSI AH, loona baahan yahay in sanadka 2016 dalka laga qabto doorasho. iyo qodobo kaloo farabadan.
Hadalada Wakiilka IGAD ee Soomaaliya iyo hambalyeynta Wasiirka Dastuurka ee dowlada federaalka oo goobta ka sheegeen ayaa ah mid ka hor imaanaaya go’aankii barlamaanka Somalia ay si aqlabiyad ah uGu hor imaadeen jiritaanka barlamaanka maamulka kmg Jubba, waxaana muuqata in Afeey iyo Wasiirka dastuurka Soomaaliya ay meel uga dhaceen madaxbanaanida iyo sharuucda qaranka.
Siyaasiyiinta Soomaaliyeed ayaa qaba in wakiilka IGAD ee Soomaaliya Afeey uu caqabad joogto ku yahay tan iyo markii uu arrimaha Somalia soo galey sanadii 2006dii, waxaana in muddo ah lagu eedeynaayey in uu qaab qabiil u shaqeeyo isla markaasno abuuraayey naceyb beelaha Soomaalida dhexdooda ah. Hase ahaatee ay aheyd in dowladu federaalka Soomaaliya qaadato go’aan geesinimo leh oo lagu xakameynaayo siyaasadiisa kala geynta dadka iyo deegaanada Soomaaliyeed, talaabadaasi oo ay Somaliland horey uga qaadatey wakiilo badan oo caqabad ku ah Nabadda iyo siyaasada guracan iney deegaanadooda cagaha soo dhigaan.
Siyaasiyiintaasi Soomaaliyeed ayaa ku baaqey in Maxamed Cabdi Afeey, IYo Xoghayaha Guud ee IGAD Maxbuub iyo Hogaamiyaha Jeneraal Gebre laga qaado talaabo loogu hor joogsanaayo la kulankooda iyo imaashahooda maamulada sida Koonfur Galbeed, Magaalada Caasimada ah ee Muqdisho, Maamul Goboleedka GalMudug, iyo kan cusub ee Shabeelaha Dhexe iyo Jowhar ee dhowaan la yagleeli doono. Talaabadaas ayaa soo dedejin karto in isbedel lagu sameeyo wakiilada Soomaalida loo soo magacaabaaya iyo kuwa ku howlan kala geynta Soomaalida dagaalada qabiilka uu soo ragaadiyey.
Idale News Online, Kismaayo.
